„Dlaczego (…) przestępujecie przykazanie Boże dla waszej tradycji?”. Mt 15,3 BT.
Tradycja to ogół obyczajów, norm, poglądów, zachowań itp. właściwych jakiejś grupie społecznej, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. (Słownik PWN). Ci, którzy przyjęli Boże zasady, dążą do jedności w Chrystusie. „On ustanowił jednych apostołami, drugich prorokami, innych ewangelistami, a innych pasterzami i nauczycielami, aby przygotować świętych do dzieła posługiwania, do budowania ciała Chrystusowego, aż dojdziemy wszyscy do jedności wiary i poznania Syna Bożego, do (…) doskonałości, i dorośniemy do wymiarów pełni Chrystusowej (…) abyśmy, będąc szczerymi w miłości, wzrastali pod każdym względem w niego, który jest Głową, w Chrystusa”. Ef 4,11-13.15 BW. Dlatego w kwestii prawdziwej wiary Bóg nie daje żadnej dowolności, mówiąc: „Daremnie mi jednak cześć oddają, głosząc nauki, które są nakazami ludzkimi”. Mt 15,9 BW.
Zarzut głoszenia nauk, które są nakazami ludzkimi, dotyczył przede wszystkim narodu wybranego, jako krzewiciela prawd Bożych, do których Pan powiedział: „Wy jesteście moimi świadkami – mówi Pan – i moimi sługami, których wybrałem, abyście poznali i wierzyli mi, i zrozumieli, że to Ja jestem, że przede mną Boga nie stworzono i po mnie się go nie stworzy”. Iz 43,10 BW.
Od Swoich świadków Bóg wymagał posłuszeństwa: „Posłuszeństwo lepsze jest niż ofiara, a uważne słuchanie lepsze niż tłuszcz barani. Gdyż nieposłuszeństwo jest (…) grzechem (…)”. 1 Sm 15,22-23 BT i stosowania się do Jego praw: „Niczego nie dodacie do tego, co ja wam nakazuję, i niczego z tego nie ujmiecie, przestrzegając przykazań Pana, waszego Boga, które ja wam nakazuję”. Pwt 4,2 BW. Podobnie jest w Nowym Testamencie, w którym znajdujemy nakaz Jezusa: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody (…) Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem”. Mt 28,19-20 BT.
Dlaczego jest to tak ważne? Niebezpieczeństwem dodawania czy odejmowania czegokolwiek od nakazów Boga jest tworzenie ludzkiej tradycji. Jezus przestrzegał: „Uważajcie i strzeżcie się kwasu faryzeuszów i saduceuszów… (czyli) nauki faryzeuszów i saduceuszów”. Mt 16,6.12 BT. „Czyńcie (…) i zachowujcie wszystko, co wam polecą, lecz uczynków ich nie naśladujcie. Mówią bowiem, ale sami nie czynią. Wiążą ciężary wielkie i nie do uniesienia i kładą je ludziom na ramiona, lecz sami palcem ruszyć ich nie chcą. Wszystkie swe uczynki spełniają w tym celu, żeby się ludziom pokazać”. Mt 23,2-5 BT. Dodał też: „Obłudnicy, dobrze powiedział o was prorok Izajasz: Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie. Ale czci mnie na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi”. Mt 15,7-9 BT. I ostrzegł: „Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego”. Mt 5,20 BT.
Nie czynienie wszystkiego, co Bóg nakazał, pozwoliło Żydom stworzyć tzw. tradycję starszych. Biblia mów: „Faryzeusze bowiem i w ogóle Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli sobie rąk nie obmyją, rozluźniając pięść. I [gdy wrócą] z rynku, nie jedzą, dopóki się nie obmyją. Jest jeszcze wiele innych [zwyczajów], które przejęli i których przestrzegają, jak obmywanie kubków, dzbanków, naczyń miedzianych”. Mk 7,3-4 BT. Jezus (dając nam przykład) ignorował tę tradycję i na zapytanie faryzeuszów i uczonych w Piśmie: „Dlaczego Twoi uczniowie postępują wbrew tradycji starszych?”. - odpowiedział pytaniem: „Dlaczego i wy przestępujecie przykazanie Boże dla waszej tradycji?”. Mt 15,2-3 BT.
Jezus, uzasadniając zarzut, podał przykład przestąpienia jednego z przykazań na rzecz tradycji starszych. Biblia mówi: „Bóg przecież powiedział: Czcij ojca i matkę oraz: Kto złorzeczy ojcu lub matce, niech śmierć poniesie. Wy zaś mówicie: Kto by oświadczył ojcu lub matce: Darem [złożonym w ofierze] jest to, co dla ciebie miało być wsparciem ode mnie, ten nie potrzebuje czcić swego ojca ni matki. I tak ze względu na waszą tradycję znieśliście przykazanie Boże”. Mt 15,4-6 BT.
Czy współcześni chrześcijanie łamią przykazania Boże ze względu na tradycję? Mimo iż Biblia mówi: „Dopóki niebo i ziemia nie przeminą ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni”. Mt 5,18 BT, to Dekalog nauczany jest z pominięciem niektórych fragmentów oraz z pewnymi zmianami. Zostało na przykład usunięte drugie przykazanie: „Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył (…)”. Wj 20, 4-5 BT. A w przykazaniu czwartym zmieniono nakaz święcenia soboty na ludzki nakaz święcenia „dnia świętego”, choć „pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty”. Wj 20,11 BT. Uznanie soboty za dzień święty potwierdza Chrystus stwierdzeniem: „Syn Człowieczy jest Panem sabatu”. Łk 6,5 BW. Jeśli więc Jezus jest naszym Panem i jednocześnie Panem szabatu, dlaczego znosimy Boże przykazanie na rzecz ludzkiej tradycji święcenia niedzieli o pogańskim pochodzeniu?
Tymczasem już w czasach starotestamentowych, Bóg ostrzegał Swój lud przed przejmowaniem tradycji, które nie pochodziły od Niego: „Tak mówi Pan: Nie wdrażajcie się w zwyczaje narodów, nie lękajcie się znaków niebieskich, chociaż narody się ich lękają!”. Jr 10,2 BW.
Czego zatem będzie trzymał się wierzący? Jezus opowiedział przypowieść: „Każdego więc, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale. Spadł deszcz, wezbrały potoki, zerwały się wichry i uderzyły w ten dom. On jednak nie runął, bo na skale był utwierdzony. Każdego zaś, kto tych słów moich słucha, a nie wypełnia ich, można porównać z człowiekiem nierozsądnym, który dom swój zbudował na piasku. Spadł deszcz, wezbrały potoki, zerwały się wichry i rzuciły się na ten dom. I runął, a upadek jego był wielki”. Mt 7,24-27 BT. Szczerze wierzący będzie się trzymał Słowa Bożego, dlatego że: „Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany”. 2 Tm 3,16-17 BW.
Czy istnieją tradycje, których przestrzeganie jest dozwolone? Tak, te zgodne ze Słowem Bożym przekazanym nam przez proroków i apostołów. Biblia mówi: „Przeto, bracia, trwajcie niewzruszenie i trzymajcie się przekazanej nauki, której nauczyliście się czy to przez mowę, czy przez list nasz”. 2 Tes 2,15 BW. Natomiast „Nakazujemy wam, bracia, w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa, abyście stronili od każdego brata, który postępuje wbrew porządkowi, a nie według tradycji, którą przejęliście od nas (a nie według nauki, którą otrzymaliście od nas.)”. 2 Tes 3,6 BT.
Co Paweł miał na myśli, mówiąc o tradycji, którą przejęliście od nas? Ważne jest, aby dostrzec w przestrzeganych tradycjach to, na co one wskazują. Rytuały świątynne dane przez Boga narodowi izraelskiemu wskazywały na Pana Jezusa, który jako „Baranek Boży (…) gładzi grzech świata”. J 1,29 BT oraz ukazywały zarys planu zbawienia („Ma to znaczenie obrazowe, odnoszące się do teraźniejszego czasu)”. Hbr 9,10 BW).
Tradycja święcenia soboty opisana jest w Biblii od pierwszej po ostatnią jej Księgę. W Apokalipsie/Objawieniu apostoł Jan napisał: „Ja, Jan… byłem na wyspie (…) Patmos (…) Doznałem zachwycenia w dzień Pański i posłyszałem (…) głos jak gdyby trąby mówiącej: Co widzisz, napisz w księdze (…)”. Ap 1,9-11 BT. Jan widział w szabacie dzień jego Pana, upamiętniający stworzenie: „A gdy Bóg ukończył w dniu szóstym swe dzieło, nad którym pracował, odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął. Wtedy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał, stwarzając”. Rdz 2,2-3 BT i odkupienie z grzechu: „Przeto starajcie się wypełniać wszystko, co wam nakazał Pan, Bóg wasz: Nie odstępujcie od tego ani na prawo, ani na lewo. Idźcie dokładnie drogą wyznaczoną wam przez Pana, Boga waszego, byście mogli żyć (…)”. Pwt 5,32-33 BT.
Apostoł Paweł przypominał o jeszcze jednej ważnej tradycji, o Wieczerzy Pańskiej. Biblia mówi: „Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, kiedy został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy, połamał i rzekł: To jest Ciało moje za was [wydane]. Czyńcie to na moją pamiątkę. Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: Ten kielich jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę”. 1 Kor 11,23-25 BT. Wieczerza jest więc pamiątką ofiary Jezusa, który „raz ofiarowany, aby zgładzić grzechy wielu, drugi raz ukaże się nie z powodu grzechu, lecz ku zbawieniu tym, którzy go oczekują”. Hbr 9,28 BW, powiedział On bowiem: „Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym”. J 6,53.54 BT.
Podsumowanie. Biblia przestrzega przed wszelkimi zmianami, prowadzącymi do wypaczenia Bożych słów, albowiem: „Każde słowo Boga w ogniu wypróbowane, tarczą jest dla tych, co Doń się uciekają. Do słów Jego nic nie dodawaj, by cię nie skarał: nie uznał za kłamcę”. Prz 30,5.6 BT. „Jak więc przejęliście naukę o Chrystusie Jezusie jako Panu, tak w Nim postępujcie: zapuśćcie w Niego korzenie i na Nim dalej się budujcie, i umacniajcie się w wierze, jak was nauczono, pełni wdzięczności. Baczcie, aby kto was nie zagarnął w niewolę przez tę filozofię będącą czczym oszustwem, opartą na ludzkiej tylko tradycji, na żywiołach świata, a nie na Chrystusie”. Kol 2,6-8 BT. Powyższe słowa są przestrogą przed praktykowaniem tradycji, które nie mają biblijnego uzasadnienia. Warto więc zainteresować się, skąd wywodzą się święta i obrzędy powszechnie praktykowane i czy mają potwierdzenie w Biblii. A Biblia mówi, że mamy być „Zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, którego kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus”. Ef 2,20 BW.