Sól to bardzo dobrze znana „biała, sypka substancja o ostrym smaku, używana do przyprawiania lub konserwowania potraw.” Posiada również właściwości oczyszczające. Otrzymuje się ją ze skały krystalicznej. Sól to również „związek chemiczny powstający w reakcji kwasu z zasadą.” (SP PWN). W powiązaniu z solą istnieje w Biblii określenie „sól ziemi”, co definiuje się jako „grupa najwartościowszych osób w jakiejś społeczności.”
W Starym Testamencie sól służyła nie tylko do przyprawiania czy konserwowania (stając się symbolem trwałości) pokarmów ludzkich czy zwierzęcych: „Czy miła potrawa bez soli, a ślaz czy w smaku przyjemny? Dotknąć się tego nie ważę, są niby chleb nieczysty.” Hi 6,6.7 (BT), „A woły i osły uprawiające rolę karmić się będą soloną mieszanką.” Iz 30,24 (BW), lecz przede wszystkim była ona (wg Prawa Mojżeszowego) niezbędnym dodatkiem do każdej ofiary, stanowiąc bodaj najważniejszy symbol – symbol wiecznego Bożego przymierza dla zbawienia ludzkości. Biblia mówi: „Każdy dar należący do ofiary pokarmowej ma być posolony. Niech nie brakuje soli przymierza Boga twego przy żadnej ofierze pokarmowej. Każdy dar posypiesz solą." Kpł 2,13 (BT). Sól staje się tu symbolem więzi i posłuszeństwa między Bogiem a człowiekiem: „Wszystko, co odłożone jest z darów świętych, jakie Izraelici przynoszą Panu, daję na zawsze tobie (mowa o Aaronie), synom twoim i córkom. To jest należność wiekuista, przymierze soli wobec Pana dla ciebie i potomstwa twego wraz z tobą.” Lb 18,13 (BT). „Czyż nie wiecie, że Pan, Bóg Izraela, dał panowanie nad Izraelem, i to na wieki, Dawidowi, jemu i jego potomkom nierozerwalnym przymierzem?” Dosłownie: „przymierzem soli”. 2 Krn 13,5 (BT).
W Biblii czytamy, że kapłani lewiccy posypywali solą ofiary w obrzędzie przebłagania: „A gdy ukończysz oczyszczenie, masz ofiarować młodego cielca bez skazy oraz barana bez skazy spośród mniejszego bydła. Te masz ofiarować przed Panem, a kapłani mają sypać sól i ofiarować je Panu, jako ofiarę całopalną.” Ez 43,23.24 (BT).
W przepisach dotyczących przybytku Mojżesz otrzymał od Pana Boga następujące zalecenie związane z solą: „I znów powiedział Pan do Mojżesza: Weź sobie wonności: żywicę pachnącą, muszelki i galbanum pachnące, i czyste kadzidło, niech będą w równej ilości. Mieszając je uczynisz z tego kadzidło wonne – zrobione tak, jak się robi wonności - posolone, czyste, święte. Zetrzesz na proszek jego części i położysz przed Świadectwem w Namiocie Spotkania, gdzie Ja będę spotykał się z tobą, i będzie to dla was rzecz bardzo święta. Kadzidła w ten sposób przygotowanego nie będziecie robić dla siebie, gdyż poświęcone jest ono dla Pana. Ktokolwiek by zrobił podobne, aby się rozkoszować jego wonią, będzie wykluczony ze swego ludu.” Wj 30,34-38 (BT).
Sól posłużyła Elizeuszowi do oczyszczenia źródła w Jerychu. Biblia mówi: „Mieszkańcy miasta mówili do Elizeusza: Patrz! Położenie miasta jest miłe, jak ty, panie mój, widzisz, lecz woda jest niezdrowa, a ziemia nie daje płodów. On zaś rzekł: Przynieście mi nową misę i włóżcie w nią soli! I przynieśli mu. Wtedy podszedł do źródła wody, wrzucił w nie sól i powiedział: Tak mówi Pan: Uzdrawiam te wody, już odtąd nie wyjdą stąd ani śmierć, ani niepłodność. Wody więc zostały uzdrowione aż po dzień dzisiejszy – według słowa, które wypowiedział Elizeusz.” 2 Krl 2,19-22 (BT).
O zdrowotnym zastosowaniu soli wspomina Ezechiel. Biblia mówi: „A z twoim narodzeniem było tak: Gdy się narodziłaś, nie przecięto twojej pępowiny i nie obmyto cię wodą, aby cię oczyścić, nie wytarto cię solą i nie owinięto w pieluszki.” Ez 16,4 (BW).
Ale uwaga! Sól może mieć też przeciwne znaczenie – może występować w znaczeniu braku życia! Biblia mówi: „Niech nie będzie między wami żadnego mężczyzny ani kobiety, ani rodu, ani pokolenia, którego by serce się odwróciło od Pana, Boga waszego, idąc służyć bogom tych narodów. Nie zechce mu Pan przebaczyć, bo już rozpaliły się gniew i zazdrość Pana przeciwko temu człowiekowi; spadną na niego wszystkie przekleństwa zapisane w tej księdze, a Pan wymaże jego imię spod nieba. Siarka, sól, spalenizna po całej jego ziemi! Nie obsieją jej, nie zakiełkuje, nie urośnie na niej żadna roślina, jak w zagładzie Sodomy, Gomory, Admy i Seboim, które Pan zniszczył w swym gniewie i zapalczywości.” Pwt 29,17.19.22 (BT). „Rzeki zamienia On w pustynię, oazy na ziemię spragnioną, ziemię żyzną na słony ugór skutkiem niegodziwości jej mieszkańców.” Ps 107,33.34 (BT). Podobnie z solą, jako symbolem skazania za bezbożność, postąpił Abimelek. Biblia mówi: „Przez cały ten dzień nacierał Abimelek na miasto, a zdobywszy je wymordował ludność, która w nim była, miasto zaś zburzył i porozrzucał na nim sól.” Sdz 9,45 (BT).
W ST sól pojawia się jeszcze w postaci słupa. Słup ten jest symbolem kary za brak posłuszeństwa i tęsknotą za dotychczasowym życiem. Biblia mówi: „Kiedy zaś on zwlekał, mężowie ci chwycili go, jego żonę i dwie córki za ręce – Pan bowiem litował się nad nim – i wyciągnęli ich, i wyprowadzili poza miasto. A gdy ich już wyprowadzili z miasta, rzekł jeden z nich: Uchodź, abyś ocalił swe życie. Nie oglądaj się za siebie i nie zatrzymuj się nigdzie w tej okolicy, ale szukaj schronienia w górach, bo inaczej zginiesz! Słońce wzeszło już nad ziemią, gdy Lot przybył do Soaru. A wtedy Pan spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia od Pana z nieba. I tak zniszczył te miasta oraz całą okolicę wraz ze wszystkimi mieszkańcami miast, a także roślinność. Żona Lota, która szła za nim, obejrzała się i stała się słupem soli.” Rdz 19,16.17.23-26 (BT).
W czasach starotestamentowych sól była cennym towarem. Może właśnie ze względu na jej wartość, a przede wszystkim omówione powyżej właściwości i symbolikę, Pan Jezus wykorzystał ją w swoim nauczaniu.
W Kazaniu na Górze odniesienie do soli ziemi jest zachętą dla „grupy najwartościowszych osób w społeczności”, czyli aktualnie dla Kościoła chrześcijańskiego, do dawania świadectwa o Jezusie. Biblia mówi: „Wy jesteście solą dla ziemi.” Mt 5,13 (BT). Jest to nawiązanie do smakowych i konserwujących właściwości soli, a w praktyce oznacza to nakaz: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu! Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony.” Mk 16,15.16 (BT). „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody ... Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem.” Mt 28,19.20 (BT).
Być wartościową solą ziemi może oznaczać „przyprawianie” życia miłością, dobrocią, Bożą nauką i „konserwowanie” go wytrwałym postępowaniem w zgodzie z biblijnymi zasadami. Jeśli powierzona misja nie będzie przez uczniów właściwie wypełniana, mogą być oni przyrównani do zwietrzałej soli. Biblia mówi: „Lecz jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić? Na nic się już nie przyda, chyba na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi.” Mt 5,13 (BT).
Tekst: „Wy jesteście solą dla ziemi.” Mt 5,13 (BT), można zinterpretować jeszcze inaczej: w czasach starotestamentowych stosowano naturalny nawóz do ziemi zawierający sól. Nawet jeszcze dzisiaj niektóre plemiona Beduinów stosują go pod nazwą „sól”. Pan Jezus, nawiązując do nawozu użyźniającego glebę i poprawiającego jej urodzaj, stosuje analogię do swoich uczniów. To właśnie oni mają pracować nad „użyźnianiem” serc ku wydawaniu owoców Ducha Świętego.
Jednak, „Czy może niewidomy prowadzić niewidomego? Czy nie wpadną w dół obydwaj? Uczeń nie przewyższa nauczyciela. Lecz każdy, dopiero w pełni wykształcony, będzie jak jego nauczyciel.” Łk 6,39.40 (BT). Prawdziwy czciciel Boga, a Biblia mówi, że: „Lecz nadchodzi godzina i teraz jest, kiedy prawdziwi czciciele będą oddawali Ojcu cześć w duchu i w prawdzie; bo i Ojciec takich szuka, którzy by mu tak cześć oddawali.” J 4,23 (BW), zawsze będzie jak wartościowa sól: „w pełni wykształcony”, miłujący, taktowny, współczujący, zdolny do udzielania rad, umacniania i wywierania dobroczynnego wpływu. Biblia mówi: „Wobec obcych postępujcie mądrze, wyzyskując każdą chwilę sposobną. Mowa wasza, zawsze miła, niech będzie zaprawiona solą, tak byście wiedzieli, jak należy każdemu odpowiadać.” Kol 4,5.6 (BT).
Tekst „Bo każdy ogniem będzie posolony” Mk 9,49 (BT) przypis w Biblii Tysiąclecia tłumaczy następująco: w drodze do zbawienia życie chrześcijanina należy poddać ogniowej próbie: „Wy bowiem jesteście przez wiarę strzeżeni mocą Bożą dla zbawienia. Dlatego radujcie się, choć teraz musicie doznać trochę smutku z powodu różnorodnych doświadczeń. Przez to wartość waszej wiary okaże się o wiele cenniejsza od zniszczalnego złota, które przecież próbuje się w ogniu, na sławę, chwałę i cześć przy objawieniu Jezusa Chrystusa” 1 P 1,5-7 (BT), jak ofiarę poddaje się działaniu soli (Kpł 2,13).
Ten sam fragment: „Albowiem każdy ogniem będzie osolony.” Mk 9,49 (BW), można wyjaśnić inaczej. Wcześniejsze teksty wskazują bowiem na osoby gorszące swoim zachowaniem. Biblia mówi: „A kto by zgorszył jednego z tych maluczkich, którzy wierzą, temu lepiej by było, by zawiesić na jego szyi kamień młyński, a jego wrzucić do morza.” Mk 9,42 (BW). Można więc pokusić się o stwierdzenie, że każdy gorszyciel (ten przyrównany do zwietrzałej soli) będzie „osolony” ogniem, czyli ma „pójść do piekła, w ogień nieugaszony.” Mk 9,43 (BW). Nadmieńmy: „Ogień nieugaszony” znaczy niszczący wszystko doszczętnie. Biblia mówi: „Zaiste, bezbożni wyginą, a nieprzyjaciele Pana są jak ogień w piecu, zniszczeją, pójdą z dymem.” Ps 37,20 (BW). „…I spadł z nieba ogień, i pochłonął ich.” Ap 20,9 (BW).
Podsumowanie. Soli przypisuje się wiele znaczeń. Symbolizuje ona np. uzdrowienie, niezniszczalność, trwałość, oczyszczenie, mądrość, lojalność, przymierze, przyjaźń, jałowość, gorycz czy zniszczenie. Obecnie jest to tak znana i tania substancja, że nie zastanawiamy się nad tymi znaczeniami. A może warto by było? Biblia mówi: „Miejcie sól w sobie i zachowujcie pokój między sobą!” Mk 9,50 (BT). Pokój z Bogiem i pokój z innymi, to nie tylko brak konfliktów, ale przede wszystkim obecność Chrystusa i Jego ducha poświęcenia. Należy więc zwrócić się do ludzi, których życie straciło smak i sens, i wyciągnąć do nich rękę z odrobiną soli - Bożej miłości, troski i poświęcenia. „Niech nikt nie szuka własnego dobra, lecz dobra bliźniego!” 1 Kor 10,24 (BT).